1. Waarom zijn dieren zo bang voor vuurwerk?

Honden, katten en andere huisdieren horen veel beter dan wij. Vuurwerk is voor hen een combinatie van:

  • Harde, onverwachte knallen;
  • Flitsen van licht;
  • Trillingen in huis of op straat;
  • Een geur van kruit die ze niet kennen.

Veel dieren koppelen dit aan gevaar en kunnen daardoor heftig reageren. Sommige dieren ontwikkelen zelfs vuurwerkangst, waarbij ze al dagen of weken van tevoren gestrest zijn.

2. Hoe herken je vuurwerkstress bij je dier?

Dieren kunnen stress op verschillende manieren laten zien. Let op deze signalen:

  • Trillen, hijgen of heel onrustig zijn;
  • Verstoppen onder het bed, in de kast of achter meubels;
  • Constant blaffen, miauwen of janken;
  • Onzindelijkheid: plassen of poepen in huis door de spanning;
  • Niet willen eten of drinken;
  • Overdreven likken, krabben of zichzelf verzorgen;
  • Proberen te ontsnappen: deur openkrabben, tegen ramen springen.

Krijgt je dier door de stress een ongelukje in huis? Lees dan ook wat je doet bij een ongelukje in huis (plas/poep).

3. Wat kun je op het moment zelf doen? (Oudejaarsavond)

Op de dag zelf en tijdens de knallen kun je een aantal dingen doen om je dier zo rustig mogelijk te houden:

  • Laat je hond ruim voor middernacht uit, bij voorkeur op een rustig tijdstip;
  • Hou je kat binnen en sluit deuren, ramen en kattenluiken;
  • Doe gordijnen dicht zodat flitsen minder zichtbaar zijn;
  • Zet radio of tv iets harder aan voor achtergrondgeluid;
  • Blijf zelf zo rustig mogelijk en doe alsof alles normaal is.

Schrik je dier van vuurwerk en schrikt het naar buiten? Bekijk dan direct wat je doet bij een weggelopen huisdier.

4. Maak een veilige schuilplek in huis

Veel dieren voelen zich beter als ze zich kunnen terugtrekken op een veilige, beschutte plek.

  • Richt een rustig hoekje in met mand, kleed of bench;
  • Leg bekende dekens en speeltjes neer met vertrouwde geur;
  • Laat de deur open zodat je dier zelf kan kiezen waar hij wil zijn;
  • Voor katten: zorg voor hoge plekjes en verstopplekjes (kartonnen doos, kast, holletje).

Dwing je dier nooit om bij jou te komen; laat het zelf kiezen waar het zich veilig voelt.

5. Hoe kun je je dier tijdens vuurwerk het beste benaderen?

Je eigen reactie heeft veel invloed op je dier.

  • Blijf rustig praten en bewegen; maak er geen groot drama van;
  • Troosten mag, maar voorkom overdreven reageren – dat kan angst bevestigen;
  • Straffen of mopperen heeft geen zin en maakt de angst erger;
  • Bied eventueel een voerpuzzel of kluif aan ter afleiding, als je dier nog wil eten;
  • Forceer geen contact: sommige dieren willen liever op afstand liggen.

Wordt je dier uit angst agressief (grommen, uithalen)? Lees dan ook wat je doet bij agressief gedrag van een huisdier.

6. Hulpmiddelen en medicatie: wat wel en wat niet?

Er zijn verschillende middelen die kunnen helpen, maar gebruik ze altijd zorgvuldig:

  • Rustgevende supplementen (bijvoorbeeld op basis van L-tryptofaan, melisse of feromonen) – vaak al een paar dagen tot weken van tevoren starten;
  • Feromoonproducten (verdampers, halsbanden) – bootsen lichaamseigen geruststellende geuren na;
  • Medicatie op recept – alleen in overleg met de dierenarts, afgestemd op je dier.

Gebruik nooit zomaar oude of menselijke medicatie zonder advies van een dierenarts. Sommige middelen kunnen de angstbeleving zelfs verergeren, terwijl je dier er aan de buitenkant rustiger uitziet.

7. Training en gewenning: begin op tijd

Vuurwerkangst kun je niet altijd helemaal wegnemen, maar je kunt je dier er vaak wel beter op voorbereiden.

  • Begin maanden vóór oud en nieuw met geluidstraining (vuurwerkgeluiden op lage volume afspelen en koppelen aan iets leuks, zoals snoepjes);
  • Verhoog het volume heel langzaam over weken, nooit forceren;
  • Combineer geluiden met spel, training of voerbeloningen;
  • Overweeg hulp van een gedragstherapeut voor een persoonlijk plan.

Bij ernstige vuurwerkangst is een combinatie van training én begeleiding door dierenarts of gedragstherapeut vaak het meest effectief.

8. Extra tips per diersoort

Honden

  • Laat je hond aangelijnd uit, ook als hij normaal los kan;
  • Gebruik een goed passende halsband of tuig zodat hij niet kan ontsnappen;
  • Plan langere wandelingen overdag als het nog rustiger is.

Katten

  • Houd katten bij voorkeur binnen in de periode rond oud en nieuw;
  • Zorg voor voldoende verstopplekjes en hoge, veilige plekken;
  • Laat de kattenbak extra schoon en goed bereikbaar.

Kleine huisdieren (konijnen, cavia’s, vogels)

  • Verplaats hok of kooi naar een rustigere, beschutte plek;
  • Bedek de kooi deels met een deken (zorg wel voor voldoende ventilatie);
  • Zorg voor voldoende schuilmogelijkheden in het verblijf.

9. Wanneer naar de dierenarts of gedragstherapeut?

Neem contact op met je dierenarts als:

  • je dier compleet in paniek raakt en niet meer te kalmeren is;
  • je dier stopt met eten en drinken door de stress;
  • je dier zichzelf verwondt (open krabplekken, kapotte nagels of pootjes);
  • de angst elk jaar erger lijkt te worden;
  • je over medicatie of ondersteunende middelen wilt overleggen.

Heeft je dier door paniek een nagel gescheurd of een pootje bezeerd? Lees dan ook wat je doet bij een kapotte nagel of pootje.

10. Samenvatting

Vuurwerkstress is heel vervelend, maar je kunt veel doen om je dier te helpen. Door een veilige plek te creëren, zelf rustig te blijven, hulpmiddelen verstandig te gebruiken en op tijd met training te beginnen, maak je de jaarwisseling een stuk draaglijker. Blijft je dier extreem angstig of wordt het elk jaar erger, schakel dan hulp in van een dierenarts en/of gedragstherapeut.

Bekijk ook gerelateerde artikelen zoals weggelopen huisdier, agressief gedrag van een huisdier, ongelukje in huis (plas/poep) of ga naar het volledige artikeloverzicht.