Hoe herken je een schoorsteenbrand?

Een schoorsteenbrand kan zich op verschillende manieren uiten. Let op deze waarschuwingssignalen:

  • Een hard, loeiend of suizend geluid vanuit de schoorsteen.
  • Vonkjes of vlammen die uit de schoorsteen komen.
  • Extreem hete schoorsteenpijp of muren eromheen.
  • Rook die vanuit het rookkanaal de woning in trekt.
  • Brandlucht of zelfs een sterke teerlucht binnenshuis.
  • Donkere rookpluimen uit de schoorsteen.

Een schoorsteenbrand ontwikkelt zich snel en bereikt temperaturen tot wel 1000 graden.

Wat moet je absoluut niet doen?

Bij schoorsteenbrand is het belangrijk kalm te blijven, maar vermijd deze fouten:

  • Geen water in de open haard of kachel gooien — dit kan een stoomexplosie veroorzaken.
  • Niet zelf proberen het rookkanaal van bovenaf te blussen.
  • Niet de schoorsteenklep openen of sluiten terwijl vuur actief is.
  • Geen brandende kachel laten staan zonder toezicht.
  • Niet proberen de brand te doven met huis-tuin-en-keukenmiddelen.

Onjuiste acties kunnen de brand verergeren of jezelf in gevaar brengen.

Wat doe je direct bij brand in de schoorsteen?

Volg deze stappen om de schade te beperken en de veiligheid te vergroten.

1. Bel direct 112

Geef duidelijk door dat het om een schoorsteenbrand gaat. De brandweer kan het rookkanaal veilig doven en controleren.

2. Sluit deuren en luchttoevoer van de haard of kachel

Door de zuurstof te verminderen vertraag je de brand. Sluit alle ventilatieroosters en het deurtje van de haard of kachel.

3. Verlaat de ruimte waar de haard staat

Houd afstand van het rookkanaal en de muren, die extreem heet kunnen worden.

4. Waarschuw huisgenoten en verlaat de woning indien nodig

Zeker als er veel rook is of als je voelt dat muren of plafonds heet worden.

5. Zet indien mogelijk de luchtafvoer in andere ruimtes uit

Ventilatiesystemen kunnen de brand aanwakkeren door extra zuurstof aan te voeren.

Wanneer moet je 112 bellen?

Bij elke vermoedelijke schoorsteenbrand moet je altijd 112 bellen. Daarnaast is actie vereist wanneer:

  • Er rook of vuur uit de schoorsteen komt.
  • De muren rondom de schoorsteen heet worden.
  • De rook zich door het huis verspreidt.
  • Je een knetterend, loeiend of suizend geluid hoort.

De brandweer beschikt over speciale apparatuur om het rookkanaal van bovenaf veilig te doven.

Veelvoorkomende oorzaken van schoorsteenbrand

  • Creosootophoping: dit is de meest brandbare laag in oude of slecht onderhouden schoorstenen.
  • Onvoldoende vegen waardoor roet en teer een dikke laag vormen.
  • Nat hout stoken waardoor extra rook en aanslag ontstaan.
  • Onjuiste installatie van kachelpijpen.
  • Te hard stoken, waardoor de temperatuur in het kanaal extreem oploopt.

Wat kun je zelf controleren na de brand (wanneer het veilig is)?

  • Zijn er scheuren in het rookkanaal zichtbaar?
  • Is er rookschade in de woonkamer of op zolder?
  • Zijn er verbrande of verkleurde plekken rondom het dak?
  • Komen er geuren of rook terug zodra de wind draait?

Laat de schoorsteen altijd professioneel inspecteren vóór je weer stookt.

Hoe voorkom je schoorsteenbrand in de toekomst?

  • Laat de schoorsteen minimaal één keer per jaar vegen.
  • Gebruik alleen droog, onbehandeld hout.
  • Stook niet te stevig; voorkom dat de kachel te heet wordt.
  • Laat een specialist jouw rookkanaal periodiek controleren.
  • Gebruik een vonkenvanger op de schoorsteen.

Wanneer is het waarschijnlijk minder ernstig?

Niet elke rookontwikkeling wijst op schoorsteenbrand. Soms gaat het om:

  • Oplopende rook door windrichting.
  • Slecht trekkende schoorsteen door vochtige lucht.
  • Korte rookwolken bij het aansteken van de haard.

Maar bij twijfel altijd handelen alsof het brand is — een schoorsteenbrand ontstaat snel en onverwacht.